SANAT SANAT İÇİNDİR

                                      - SANAT SANAT İÇİNDİR -

  Şair ve yazarlar,yazmış oldukları eserlerde kendi anlayışına uygun üslubu ve anlatım tarzını kuullanırlar kimisi yalın,akıcı ve duru iken kimisi de kapalı,içsel,mecazlı anlatımları kullanır kimi realist yaklaşırken kimi romantik bakar olaylara ve ona göre yazar buna sanat anlayışı denir.

   Öneğin, Ömer Seyfettin hikâyelerinin konularını günlük yaşamdan, anılardan ve tarihteki kahramanlık örneklerinden almıştır. Yazarın dili yalın ve anlaşılırdır. Hikâyeleri gücünü, anlattığı çekici olaylardan alır; hikâyeler çoğu zaman beklenmedik biçimde sona erer. Hikâyelerinde gözlem önemlidir, realizmin etkisi görülür. Yazar, karakter bulmada oldukça başarılıdır. Ancak hikâyelerinde psikolojik açıdan bir derinlik yoktur.

                              

  Milli Edebiyat akımından etkilenen sanatçılardan olan Reşat Nuri, eserlerini daha çok Cumhuriyet döneminde yazmıştır. Roman, hikâye, tiyatro, gezi yazısı türlerinde eserleri vardır. Anadolu'nun çeşitli bölgelerindeki yaşantıyı birçok romanında başarıyla işlemiştir. Törelerden kaynaklanan inançlar, yanlış Batılılaşma, olumlu ve olumsuz davranış örnekleri eserlerindeki başlıca temalardır. Eserlerinde zekâsının parlaklığını yansıtan esprilere ve mizah öğesine de yer verir. Güçlü bir gözlem yeteneği vardır. Psikolojik tahlillerde ve olayların anlatımında oldukça başarılıdır. Romanlarında yalın, doğal ve anlaşılır bir dil kullanır. Eserlerinde realizmin etkisi vardır. 

SANAT VE GÜZELLİK

                                             - SANAT VE GÜZELLİK -                           

  Güzellik göreceli bir kavramdır. Kişiye göre değişir, Antik çağdan bu yana günümüze değin bir çok görüş öne sürülmüştür ve dolayısı ile bir bütünlük oluşturulamamıştır. Güzellik öncelikle sosyal yapı ile ilgilidir. 

  Her toplum için kültürel yapı ve bulunduğu çağ belirleyici olur. Ayrıca aynı ülkede ama başka yörelerde oturanlarda, aynı yörede başka aile yapılarında yetişenler de , aynı ailede ama başka ilgi alanları olanlarda bile farklılaşır. Kültürel yapı içine yemekler, sofra kuralları, eğlenmek, sosyal iletişim gibi bir çok oluşum yer alır dolayısı ile bireysel olarak bile güzellik başkalaşabilir. Sanatta ki yansıması bu nedenle önemlidir.

  Sanatçı eserini sanat için yaparken kendi kültürünü içine katar. Dolayısı ile bir parçası olarak topluma da sunmaktadır. Çocukluğumuzdan beri süregelen sanat sanat için mi yoksa toplum için mi tartışmasının anlamsızlığı ortaya çıkmaktadır. Güzel tümüyle insanların algılama biçimi ile ilgilidir. Bir başkası için çirkin olan anlam ve bütünlük olarak güzel görünebilir. Güzellik sanatın çeşitliliği için de de değişebilir örneğin kavramsal sanatta bir çok kişinin çirkin olarak düşündüğü objeleri sanatçıların içsel algılamaları ile düzenleyip güzel ve anlamlı gösterebildiklerini, güzeli yakalayabildiklerini görürüz. Bu özelliği ile günümüz ressamlarının eserlerine Kavramsal Sanatın çok şey kattığını düşünmekteyim. 

  Estetiğe göre ise güzel herhangi bir bütünün, ayrıntıları ile oluşturduğu uyumdur. Bu durumda sanatta güzeli ararken kalıplaşmış veya benimsenmiş olguları aşarak çirkin olarak algılanan eserleri de güzel yapabiliriz yani çirkinde sanatsal güzellikte olabilir. Sanatçı için önemli olan ise algıladıklarını ve kendisi için güzel olanı sunmasıdır. İzleyici kendi bilgisi, algısı, kültürü doğrultusunda sanat eserini beğenir veya beğenmez. Aslınca sanatçı eserini oluştururken güzel veya çirkin sözcüklerini aklına getirmez çünkü kendi duygularını yansıtır( Beğendirmek için uğraşanlar ise zaten sanat yapamaz, kimlik arayışlarına sanatı alet etmekten öteye geçemezler.) İzleyici ise kendi yapısına göre değerlendirir.

  Dolayısı ile başkalarının beğenisi için sanat yapılmaz. Güzeli ancak izleyici kendi konumuna göre belirler.

SÜRREALİZM

                                     - SÜRREALİZM (GERÇEKÜSTÜCÜLÜK) -

 Gerçeküstücülük anlamına gelen Sürrealizm, Fransa’da ortaya çıkmıştır. Akımın ortaya çıkmasındaki en büyük etken Dadaizm akımıdır. Sürrealizm’in kurucusu André Breton’’dur. Breton, 1924 yılında Sürrealizm’in ilkelerini “ Sürrealizm Manifesto” adı altında hazırlayarak insanlığa sunmuştur. Sigmund Freud’un fikirlerinden etkilenen André Breton bu fikirleri edebiyata sokarak insanı ve toplumu ele almıştır. Bilinçaltının fazlasıyla önemli olduğu Sürrealizm akımında otomatik yazı metodu kullanılmıştır.

  Sürrealistlere göre bilinçaltı; toplum, ahlak, din ve yasa gibi zorunluluk öğeleri ile oluşur. Bilinçaltını oluşturan etkiler ise çeşitli durumlarda ifşa olur. Rüyalar sürrealistlere göre tamamen bilinçaltından meydana gelmektedir. Freud’un psikanaliz fikirlerinden etkilenen gerçeküstücü sanatçılar, bilinçaltını ortaya çıkarmak gibi bir amaç edinmişlerdir. Freud, rüyaların didiklenmesi ile özellikle cinsel rüyaların çokluğunu toplumun bastırılmış hislerine, yasaların varlığına ve dinlerin bu konudaki tavırlarına bağlamaktadır. Sürrealistler de bu gibi rüyaların büyük bir gösterge olduğu ‘psikanaliz’ düşüncesinde hipnotizma büyük bir ortaya çıkarış yöntemidir. Sürrealistler de bu yöntemi belirleyerek ortaya çıkan verileri edebiyata aktarmışlardır.

  Sürrealizm, bu fikirlerinin yanı sıra dil ve üslup özellikleri ile de farklılık yaratmışlardır. Kapalı bir anlatım benimseyen sürrealistler herkes tarafından anlaşılır bir anlatımdan sakınmışlardır. Bunun yanı sıra sürrealistler noktalama işaretlerini de yok sayarak eserlerini kaleme almışlardır. Akılcılığa karşı çıkan sürrealistler içlerinden geldiği gibi yazma yöntemini kullanmışlardır. Bu şekilde aklın egemenliğine girmeden yazar kendisine sınırlar koymadan yazabilecektir. Gerçeküstücülük akımı 20. yüzyılın en önemli ve en etkin akımlarından biridir. Resim ve edebiyatın yanı sıra birçok sanat dalında sürrealist yapıtlar ortaya çıkmıştır Özellikle de ünlü ressam Salvador Dali, dikkat çekici resimleri ile sanata tarihine geçmeyi başarmıştır..

Sürrealist Akımın Temsilcileri:

• -André Breton

 -Luis Aragon

• -Paul Eluard

MÜZİĞİN KİŞİ ÜZERİNDEKİ ÖNEMİ

- MÜZİĞİN KİŞİ ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ -

  Müzik genel anlamda insanların duygu ve düşüncelerini seslerle anlattıkları sanat dalıdır. İşitilerek algılanır ve insanın ruhuna kulaktan geçer. Müzik ses üzerinde oluştuğu için insan yaratılışından bugüne kadar gelişmektedir ve geliştikçe insanın ruhunu ,varlığını ve düşüncesini geliştirir.

   İnsanoğlu müzikle anne karnında tanışmaya başlar. Çünkü insanın kalp atışları bile düzenli bir ritme bağlıdır. Demek ki müziğin girmediği hiçbir yer yoktur. Müzik duygunun yanında düşünce ve mantık içerir. İnsanın mantığının gelişmesini ve düşüncesinin yüksek boyutlara ulaşmasını sağlar. Bu yüzden müziğin insanla olan bağlantısı iki çeşittir; duygu ve mantık. Müziğin diğer varlıklar gibi bir formu (kuruluşu) vardır. Müzik bir biçimselliğe bağlı olduğu için insan kafasına belli biçimlerle yerleşir ve farklı biçimlerde olduğundan insan bu müzikleri farklı algılar. Örneğin küçük formlu bir şark ile klasik sonat aynı seviyede algılanmaz. Ancak müzik eserinin biçimden başka önemli bir yanı da çeşittir. Çeşitten bahsettiğimiz farklı sesler de, farklı müzik aletlerinde icra olunmasıdır. Çok çeşitli sesleri barındırır içerisinde; doğa sesleri,insan sesleri v.s.Hem insanı rahatlatan hem de insanda gerginlik yaratan bütün sesler vardır. Belli bir forma sahip müzik eseri farklı çeşitlerde insanda farklı etkiler bırakır.

   İnsanoğlu her an müzikle iç içe olduğu için çeşitli davranışlar kazanır. Müzikle dinlenme, müzikle çalışma, müzikle yürüme, müzikle uyuma, müzikle oynama, müzikle kendini gerçekleştirme gibi kapsamlı davranışlar geliştirilir. Müzik, insanı bu dünyadan alır düşler diyarına götürür, orada yaşatır. Bazen gerçeklerden uzaklaştırır bazen de gerçeklerle yaşamayı öğretir. Müzik direk ruhumuzla bağlantı kurduğu için insan üzeride en etkileyici sanat dalıdır. Müziğin ritmine göre ruh halimiz bile değişir; hareketli müzikte sevinçli bir ruh hali, slow bir müzikte ise duygusallaşır insan. Kimi halk müziği, kimi slow, kimi sanat, kimi de rock sever ve dinlediği müzik tarzı insanın ruh halini yansıtır.

              Güzellik insanı çektiğine göre, müzik güzelliktir diyebiliriz. İbadete çağırmada bile bir melodi olduğuna göre biraz düşünmeliyiz, müziğin ne kadar hayatımızı etkilediğini ve hayatımızda yer aldığını eğer ki; etkileyici kısmı olmasaydı “ezan” konuşma sesinde yüksek sesle okunabilirdi. Ezan   bir melodiye bürünerek okunur ve insanı ruhen  etkileyerek ebedi dünyayı düşünmeye sevk eder.

             Müzik, sanatlar içerisinde felsefeye en yakın sanat dalıdır diyebiliriz. Çünkü müzik evrenseldir. Her ülkenin, her yörenin insanı müziği kabul eder.Edebiyat, görsel sanatlar, el sanatları,v.b. sanat dallarında genellikle milli ve yöresel düşünce ağır basmaktadır.Müziğin dili sese bağlı olduğundan daha çabuk yayılan ve sınırsız bir sanattır.Bu nedenle; müzik insan düşüncesini taşıyan en demokratik ve bağımsız bir sanattır.Örneğin;Çin dilini anlamayabiliriz ama müziği bizi etkiler. Farklı dillerde verilen düşünce anlaşılmayabilir, ancak müzikleri sevilmese de müzikle uğraşan kişi o müziği anlayabilir.

   Müzik düşünce taşıdığı için tarihi bilgileri de kendinde barındıran bir olgudur. Bir söz başka bir sözle anlatılabilir fakat müzik öyle değildir;”do” notasından verilen müzik “la” notasıyla anlatılamaz.

   Müzik insanın ruhuna, yüreğine hitap edip dinlendirici bir etkisi olduğu için terapilerde de müzikten yararlanılmaktadır. Müzik bir estetik kavramdır ve insanda estetik duygu ve düşünceyi geliştirir. Daha kibar bir insan olmamızı sağlar, hareketlerimizde daha kontrollü olmamızı, karşıdaki insanı kırmamaya, incitmemeye dikkat etmemizi sağlar, içimizdeki sevgiyi artırır,güzelleştirir,  merhamet duygusu yerleştirir insana.  

   Sıra bana geldiğinde, müzik bana ne kattı diye kendime sorduğum zaman, aldığım cevap şudur; ilk önce dinlediğim değişik tarzdaki müzikleri daha bilinçli bir şekilde anlamamı sağladı, kendimi daha iyi ve daha derinden tanımamı sağladı, duygularımı  ayırt etmemde yardımcı oldu, kendi gözümle kendime daha gerçekçi bakmamı sağladı, daha kararlı olmamı ve hayata daha melodik ve şiirsel bir gözle bakmamı sağladı, müzik yüreğime ve sevgime bambaşka bir güzellik kattı, sevgimi anlamlaştırdı.

   Müziği özetleyecek olursak; müzik güzelliktir ve insan ruhuna güzellik ekler.